ท่่ารำจาก ทรูปลูกปัญญา

วันอังคารที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2553

พุทธศาสนสุภาษิต

สุภาษิต แปลว่า  ถ้อยคำที่กล่าวไว้ดี (สุ=ดี,  ภาษิต=กล่าว) สามารถนำมาเป็นคติ   ยึดถือเป็นหลักใจได้
พุทธศาสนสุภาษิต  หมายถึง ถ้อยคำดีๆ ในพระพุทธศาสนา  แต่มิได้หมายความเฉพาะคำที่พระพุทธองค์ตรัสไว้เท่านั้น แม้สุภาษิตแทบทั้งหมดจะเป็นพระพุทธพจน์ก็ตาม
เช่น ถ้าเป็นภาษิตพระสัมมาสัมพุทธตรัสเอง เรียกว่า พุทธภาษิต / พุทธสุภาษิต (หรือ พระพุทธพจน์)   ถ้าพระโพธิสัตว์ กล่าวเรียกว่า โพธิสัตว์ภาษิต    ถ้าพระสาวกกล่าว ก็เรียกว่า เถรภาษิต บ้าง สาวกภาษิต บ้าง     แม้แต่คำที่เทวดากล่าว และพระพุทธองค์ได้ตรัสรับรองว่าดีด้วยการตรัสคำนั้นซ้ำ  เรียกว่า เทวดาภาษิต เป็นต้น
วิธีการอ่านภาษาบาลี คลิกที่นี่
          พุทธศาสนสุภาษิต : พระราชา
  • ราชา รฏฺฐสฺส ปญฺญาณํ
    พระราชาเป็นเครื่องปรากฏของแว่นแคว้น
  • ราชา มุขํ นุสฺสสานํ
    พระราชาเป็นประมุขของประชาชน
  • สพฺพํ รฏฺฐํ สุขํ โหตุ ราชา เจ โหติ ธมฺมิโก
    ถ้าพระราชาเป็นผู้ทรงธรรม ราษฎรทั้งปวงก็เป็นสุข
  • กุทฺธํ อปฺปฏิกุชฺฌนฺโต ราชา รฏฺฐสฺส ปูชิโต
    พระราชาผู้ไม่กริ้วตอบผู้โกรธ ราษฎรก็บูชา
  • สนฺนทฺโธ ขตฺติโย ตปติ
    พระมหากษัตริย์ทรงเครื่องรบย่อมสง่า
  • ขตฺติโย เสฏฺโฐ ชเนตสฺมิง เย โคตฺตปฏิสาริโน
    พระมหากษัตริย์เป็นผู้ประเสริฐสุดในหมู่ชนผู้รังเกียจด้วยสกุล
           พุทธศาสนสุภาษิต : สิ่งที่เป็นการยาก
  • กิจฺโฉ มนุสฺสปฏิลาโภ
    ความได้เป็นมนุษย์เป็นการยาก
  • กิจฺฉํ มจฺจาน ชีวิตํ
    ความเป็นอยู่ของสัตว์เป็นการยาก
  • กิจฺฉํ สทฺธมฺมสฺสวนํ
    การฟังธรรมของสัตบุรุษเป็นการยาก
  • กิจฺโฉ พุทฺธานมุปฺปาโท
    ความเกิดขึ้นแห่งท่านผู้รู้เป็นการยาก
  • ทุลฺลภํ ทสฺสนํ โหติ สมฺพุทฺธานํ อภิณฺหโส
    การเห็นพระพุทธเจ้าเนืองๆ เป็นการหาได้ยาก

    พุทธศาสนสุภาษิต : ทรัพย์และอนิจจัง

  • น จาปิ วิตฺเตน ชรํ วิหนฺติ
    กำจัดความแก่ด้วยทรัพย์ไม่ได้
  • น ทีฆมายุง ลภเต ธเนน
    คนไม่ได้อายุยืนเพราะทรัพย์
  • สพฺเพ ว นิกฺขิปิสฺสนฺติ ภูตา โลเก สมุสฺสยํ
    สัตว์ทั้งปวง จักทอดทิ้งร่างไว้ในโลก
  • อฑฺฒา เจว ทฬิทฺทา จ สพฺเพ มจฺจุปรายนา
    ทั้งคนมีทั้งคนจน ล้วนมีความตายเป็นเบื้องหน้า
  • อปฺปกญฺจิทํ ชีวตมาหุธีรา
    ปราชญ์กล่าวว่าชีวิตนี้น้อยนัก
  • น หิ โน สงฺครนฺเตน มหาเสเนน มจฺจุนา
    ความผัดเพื่อนกับมฤตยู อันมีกองทัพใหญ่นั้น ไม่ได้เลย
  • ยงฺกิญฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมํ
    สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดา สิ่งนั้นล้วนมีความดับไปเป็นธรรมดา
  • ภิยฺโย จ กาเม อภิปตฺถยนฺติ
    ผู้บริโภคกาม ย่อมปรารถนากามยิ่งขึ้นไป
  • ชรูปนีตสฺส น สนฺติ ตาณา
    เมื่อสัตว์ถูกชรานำเข้าไปแล้ว ไม่มีผู้ป้องกัน
  • น มิยฺยมานสฺส ภวนฺติ ตาณา
    เมื่อสัตว์จะตาย ไม่มีผู้ป้องกัน
  • น มิยฺยามานํ ธมฺมนฺเวติ กิญฺจิ
    ทรัพย์สักนิดก็ติดตามคนตายไปไม่ได้
  • สงฺขารา ปรมา ทุกฺขา
    สังขารเป็นทุกข์อย่างยิ่ง
  • ขโณ โว มา อุปจฺจคา
    ขณะอย่าล่วงท่านทั้งหลายไปเสีย
  • อติปตฺติ วโย ขโณ ตเถว
    วัยย่อมผ้านพ้นไปเหมือนขณะทีเดียว
  • กาโล ฆสติ ภูตานิ สพฺพาเนว สหตฺตนา
    กาลเวลาย่อมกินสรรพสัตว์กับทั้งตัวมันเอง
 พุทธศาสนสุภาษิต : ความโกรธ
  • โกธํ ฆตฺวา น โสจติ
    ฆ่าความโกรธได้แล้วย่อมไม่เศร้าโศก
  • โกโธ สตฺถมลํ โลเก
    ความโกรธเป็นดังสนิมศัสตราในโลก
  • โกธํ ฆตฺวา สุขํ เสติ
    ฆ่าความโกรธได้แล้วย่อมอยู่เป็นสุข
 พุทธศาสนสุภาษิต : ความทุกข์
  • ทฬิทฺทิยํ ทุกฺขํ โลเก
    ความจนเป็นทุกข์ในโลก
  • อิณาทานํ ทุกฺขํ โลเก
    การกู้หนี้ เป็นทุกข์ในโลก
  • ทุราวาสา ฆรา ทุกฺขา
    เหย้าเรือนที่ปกครองไม่ดี นำทุกข์มาให้
  • สงฺขารา ปรมา ทุกฺขา
    สังขารเป็นทุกข์อย่างยิ่ง
 พุทธศาสนสุภาษิต : สหาย
  • อตฺถมฺหิ ชาตมฺหิ สุขา สหายา
    เมื่อความต้องการเกิดขึ้น สหายเป็นผู้นำสุขมาให้
  • สเจ ลเภถ นิปกํ สหายํ จเรยฺย เตนตฺตมโน สติมา
    ถ้าได้สหายผู้รอบคอบพึงพอใจมีสติเที่ยวไปกับเขา
  • ปาปมิตฺโต ปาปสโข ปาปอาจารโคจโร
    มีมิตรเลว มีเพื่อนเลว ย่อมมีมรรยาทและมีที่เที่ยวเลว
  • นตฺถิ พาเล สหายตา
    ความเป็นสหาย ไม่มีในคนพาล
  • ภริยา ปรมา สขา
    ภริยาเป็นเพื่อนสนิท, ภรรยาเป็นสหายอย่างยิ่ง
 พุทธศาสนสุภาษิต : มลทิน
  • อสชฺฌายมลา มนฺตา
    มนต์มีการไม่ท่องบ่น เป็นมลทิน
  • อนุฏฺฐานมลา ฆรา
    เหย้าเรือนมีความไม่หมั่นเป็นมลทิน
  • มลํ วณฺณสฺส โกสชฺชํ
    ความเกียจค้านเป็นมลทินแห่งผิวพรรณ
  • มลิตฺถิยา ทุจฺจริตํ
    ความประพฤติชั่วเป็นมลทินของหญิง
 พุทธศาสนสุภาษิต : บริสุทธิ์
  • สุทฺธิ อสุทฺธิ ปจฺจตฺตํ
    ความบริสุทธิ์และความไม่บริสุทธิ์มีเฉพาะตัว
  • นาญฺโญ อญฺญํ วิโสธเย
    ผู้อื่นพึงทำให้ผู้อื่นบริสุทธิ์ไม่ได้
  • สุทฺธสฺส สุจิกมฺมสฺส สทา สมฺปชฺชเต วตํ
    พรตของผู้บริสุทธิ์มีการงานสะอาด ย่อมถึงพร้อมทุกเมื่อ
 พุทธศาสนสุภาษิต : การชนะ
  • สพฺพรติง ธมฺมรติ ชินาติ
    ความยินดีในธรรมย่อมชนะความยินดีทั้งปวง
  • ตณฺหกฺขโย สพฺพทุกฺขํ ชินาติ
    ความสิ้นตัณหา ย่อมชนะทุกข์ทั้งปวง
  • น หิ ชิตํ สาธุ ชิตํ ยํ ชิตํ อวชิยฺยติ
    ความชนะที่ไม่กลับแพ้เป็นดี
  • อสาธุง สาธุนา ชิเน
    พึงชนะคนไม่ดี ด้วยความดีของตน
  • ชิเน กทริยํ ทาเนน
    พึงชนะคนตระหนี่ ด้วยการให้
  • สจฺเจนาลิกวาทินํ
    พึงชนะคนพูดปดด้วยคำจริง
 พุทธศาสนสุภาษิต : หว่านพืชเช่นใด ได้ผลเช่นนั้น
  • อคฺคสฺส ทาตา ลภเต ปุนคฺคํ
    ผู้ให้สิ่งที่เลิศ ย่อมได้สิ่งที่เลิศอีก
  • มนาปทายี ลภเต มนาปํ
    ผู้ให้สิ่งที่ชอบใจ ย่อมได้สิ่งที่ชอบใจ
  • เสฏฺฐนฺทโท เสฏฺฐมุเปติ ฐานํ
    ผู้ให้สิ่งที่ประเสริฐ ย่อมถึงฐานะที่ประเสริฐ
  • ททโต ปุญฺญํ ปวฑฺฒติ
    บุญของผู้ให้ย่อมเจริญ
  • ทเทยฺย ปุรโส ทานํ
    คนควรให้ทาน
  • ปุญฺญมากงฺขมานานํ สงฺโฆ เว ยชตํ มุขํ
    พระสงฆ์นั้นแล เป็นประมุขของเหล่าชนผู้จำนงบุญบูชาอยู่
 พุทธศาสนสุภาษิต : ผู้ครองเรือน
  • ทุราวาสา ฆรา ทุกฺขา
    เหย้าเรือนที่ปกครองไม่ดี นำทุกข์มาให้ฯ
  • อนุฏฺฐานมลา ฆรา
    เหย้าเรือนมีความไม่หมั่น เป็นมลทินฯ
  • โภคา สนฺนิจฺจยํ ยนฺติ วมฺมิโก วุปจียติ
    โภคทรัพย์ของผู้ครองเรือนดี ย่อมถึงความพอกพูน เหมือนจอมปลวกกำลังก่อขึ้นฯ
 พุทธศาสนสุภาษิต : ภรรยา
  • ภตฺตา ปุญฺญาณมิตฺถิยา
    ภัสดาเป็นสง่าของสตรีฯ
  • ภตฺตารํ นาติมญฺญติ
    ภรรยาดี ไม่ดูหมิ่นภัสดา
  • ภตฺตุ ฉนฺทวสานุคา
    ภรรยาย่อมคล้อยตามอำนาจแห่งความพอใจของภัสดา
  • ภตฺตุญฺจ ครุโน สพฺเพ ปฏิปูเชติ ปณฺฑิตา
    ภรรยาผู้ฉลาดย่อมนับถือภัสดาและคนควรเคารพทั้งปวง
  • ภตฺตุมนา ปญฺจรติ
    ภรรยาดีย่อมประพฤติเป็นที่พอใจของภัสดา
  • สมฺภตํ อนุรกฺขติ
    ภรรยาดีย่อมคอยรักษาทรัพย์ที่ภัสดาหามาได้ไว้
  • สุสํวิหิตกมฺมนฺตา
    ภรรยาดีเป็นผู้จัดทำการงานดี
  • สุสฺสูสา เสฏฺฐา ภริยานํ
    บรรดาภิรยาทั้งหลาย ภริยาผู้เชื่อฟังเป็นผู้ประเสริฐ
 พุทธศาสนสุภาษิต : วาจา
  • หทยสฺส สทิสี วาจา
    วาจาเช่นเดียวกับใจ
  • สํโวหาเรน โสเจยฺยํ เวทิตพฺพํ
    ความเป็นผู้สะอาด พึงทราบได้ด้วยถ้อยคำสำนวน
  • ทุฏฺฐสฺส ผรุสวาจา
    คนโกรธมีวาจาหยาบคาย
  • มุตฺวา ตปฺปติ ปาปิกํ
    คนเปล่งวาจาชั่วย่อมทำตนให้เดือดร้อน
  • อภูตวาที นิรยํ อุเปติ
    คนพูดไม่จริง ย่อมเข้าถึงนรก
  • สณฺหํ คิรํ อตฺถาวหํ ปมุญฺจ
    ควรเปล่งวาจาให้ไพเราะที่มีประโยชน์
  • ตเมว วาจํ ภาเสยฺย ยายตฺตานํ น ตาปเย
    ควรกล่าวแต่วาจาที่ไม่ยังตนให้เดือดร้อน
  • น หิ มุญฺเจยฺย ปาปิกํ
    ไม่ควรเปล่งวาจาชั่วเลย
  • สํโวหาเรน โสเจยฺยํ กลฺยาณิง
    ควรเปล่งวาจางาม ให้เป็นที่พอใจฯ
  • วาจํ มุญฺเจยฺย กลฺยาณิง
    ควรเปล่งวาจางาม
  • โมกฺโข กลฺยาณิกา สาธุ
    เปล่งวาจางาม ยังประโยชน์ให้สำเร็จ
  • มนุญฺญเมว ภาเสยฺย
    ควรกล่าวแต่วาจาที่น่าพอใจ
  • นามนุญฺญํ กุทาจนํ
    ในกาลไหนๆ ไม่ควรกล่าววาจาไม่น่าพอใจ
  • วาจํ ปมุญฺเจ กุสลํ นาติเวลํ
    ไม่ควรกล่าววาจาที่ดี ให้เกินกาล 
ที่มา  http://www.fungdham.com/proverb.html